พัฒนาการของลูกน้อยคือสิ่งที่พ่อแม่ต้องให้ความสำคัญ เพราะการมีพัฒนาการที่ดีจะส่งผลต่อการเติบโตตามวัยได้แบบมีทักษะในหลากหลายด้าน ช่วงวัยที่สำคัญมากคือช่วงแรกเกิดถึงอายุ 6 ปี เพราะเป็นช่วงที่สมองมีการพัฒนาอย่างเต็มที่ ซึ่งพ่อแม่ก็สามารถช่วยให้เกิดพัฒนาการในช่วงวัยนี้ได้ เพียงจัดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมให้กับลูก มีแนวคิดมากมายที่พ่อแม่นำไปใช้เพื่อสร้างเสริมพัฒนาการให้กับลูกได้ หนึ่งในนั้นคือแนวคิดการเรียนการสอนแบบ มอนเตสซอรี่ (Montessori) แนวคิดนี้คืออะไร ช่วยพัฒนาการของลูกได้อย่างไร ไปหาคำตอบพร้อมกันดีกว่าครับ
มอนเตสซอรี่ คืออะไร ดีกับพัฒนาการของลูกน้อยอย่างไร
การเรียนการสอนแบบ Montessori ได้รับการคิดค้นและพัฒนาขึ้นมาโดยมาเรีย มอนเตสซอรี (Maria Montessori) จิตแพทย์ชาวอิตาลี โดยเป็นแนวคิดที่มุ่งเน้นการศึกษาระยะแรกของเด็กหรือช่วงปฐมวัย แนวคิดสำคัญคือ “การให้การศึกษาในระยะแรก ไม่ใช่การเอาความรู้ไปบอกเด็ก แต่ควรปลูกฝังให้เด็กได้เจริญเติบโตไปตามความต้องการตามธรรมชาติของเขา”
แนวคิดนี้ในช่วงแรกใช้กับเด็กที่มีปัญหาด้านสติปัญญาหรือเรียนรู้ได้ล่าช้า แต่ต่อมาได้รับการพิสูจน์ว่าเด็กเหล่านั้นมีพัฒนาการดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และยังพบอีกว่าเด็กปกติที่เรียนร่วมกับเด็กที่มีปัญหาทางสมองก็ได้รับผลดีจากแนวคิดนี้ไปด้วย ทำให้แนวคิดนี้ได้รับความนิยมไปทั่วโลกในเวลาต่อมา
การสอนตามแนวทาง Montessori เชื่อว่าพัฒนาการด้านสติปัญญาเกิดจากประสาทสัมผัส โดยเน้นให้เด็กทำกิจกรรมด้วยตัวเองและเรียนรู้ได้ตามความสนใจ โดยมีจุดมุ่งหมายคือให้เด็กได้รับการยอมรับในความสามารถที่ตัวเองถนัด ให้เด็กได้เปิดความคิดพร้อมยอมรับสิ่งใหม่ ๆ
โดยเปิดโอกาสให้เด็กได้เรียนรู้ด้วยตัวเองตามที่สนใจ ให้เด็กได้ค้นหาตัวเองผ่านการทำกิจกรรมซึ่งเน้นใช้ประสาทสัมผัสอย่างเต็มที่ตามแนวคิดที่ว่าประสาทสัมผัสเป็นจุดเริ่มต้นของการเรียนรู้ เกิดขึ้นได้ก่อนที่เด็กจะได้รับการสอนในห้องเรียน หากจัดการเรียนการสอนตามแนวทางนี้ได้โดยเริ่มต้นจากที่บ้าน สิ่งที่เกิดขึ้นกับลูกจะมีผลต่อพัฒนาการจนกระทั่งพ่อแม่เห็นได้ชัด ดังนี้
- เด็กได้เริ่มต้นจากการเรียนรู้ด้วยตัวเอง ทำให้รู้ว่าตัวเองชอบหรือไม่ชอบอะไร ส่งผลต่อการเลือกเส้นทางชีวิตในอนาคต
- เมื่อได้เรียนรู้ในสิ่งที่ชอบ จะทำได้อย่างมีความสุขและจดจ่อกับสิ่งนั้นได้ ส่งผลให้มีสมาธิที่จะต่อยอดไปสู่การทำสิ่งต่าง ๆ ให้ออกมาดีได้ในอนาคต
- ช่วยให้ลูกได้เรียนรู้ตามธรรมชาติ พัฒนาทักษะในทุกด้านได้อย่างเหมาะสม มีความเข้าใจธรรมชาติ รู้จักคิดแก้ปัญหาด้วยตัวเอง รวมถึงมีความกล้าคิดกล้าตัดสินใจเพราะได้เริ่มต้นทำในสิ่งที่ชอบ
- หากเลือกโรงเรียนอนุบาลที่สอนตามแนวคิดนี้ให้ลูก จะยิ่งเสริมทักษะการเข้าสังคม ทำงานเป็นทีม และส่งเสริมด้านบุคลิกภาพให้ลูกด้วย ทำให้ลูกพร้อมที่จะเข้าสู่การเรียนในระดับประถม
จัดบ้านอย่างไรให้ลูกน้อยมีสภาพแวดล้อมแบบ มอนเตสซอรี่
การจัดบ้านสไตล์ Montessori เพื่อให้ลูกได้เกิดการเรียนรู้เริ่มได้โดยจัดหาเฟอร์นิเจอร์สำหรับเด็ก เช่นโต๊ะขนาดเล็กแต่ให้พื้นที่ลูกได้มีอิสระในการเคลื่อนไหว ลดสิ่งที่อาจกีดขวางหรือเป็นอุปสรรคในการเรียนรู้ เช่นหากใช้เฟอร์นิเจอร์ที่ใหญ่เกินไปลูกก็อาจไม่กล้าใช้ของสิ่งนั้น
ตัวอย่างการแต่งบ้านสไตล์Montessoriโดยเริ่มต้นจากห้องนอนทำได้โดยเลือกใช้ตู้เก็บของขนาดเล็กสำหรับเด็ก เพื่อให้ลูกได้เรียนรู้วิธีการจัดและเลือกสิ่งของด้วยตัวเอง หากเป็นโซนกิจกรรมของบ้านควรมีโต๊ะทำกิจกรรมขนาดเล็กที่มีลิ้นชักให้ลูกสามารถเปิดปิดเองได้ และอยู่ในจุดที่พ่อแม่จะเฝ้าสังเกตได้ว่าลูกต้องการพัฒนาทักษะด้านไหนเป็นพิเศษในช่วงวัยแห่งการเรียนรู้
แนะนำเทคนิคเลือกของเล่นที่เข้ากับแนวคิดแบบ Montessori
การจะเลือกของเล่นที่เข้ากับแนวคิดนี้ได้เริ่มจากให้พ่อแม่สังเกตว่าลูกต้องการพัฒนาทักษะด้านไหนเป็นพิเศษ และไม่ว่าคุณจะเลือกของเล่นแบบไหนให้ลูกต้องให้ลูกเป็นคนเลือกเองว่าจะหยิบของเล่นชิ้นไหนขึ้นมาเล่นในเวลาไหน โดยไม่เป็นการบังคับว่าลูกต้องเล่นของเล่นชิ้นนี้
การจัดวางของเล่นอาจวางไว้บนโต๊ะกิจกรรมหรือบนชั้นวางของสำหรับเด็กที่ลูกหยิบมาเล่นได้สะดวก เมื่อลูกได้เล่นในเวลาที่พร้อมจะช่วยฝึกทักษะการตัดสินใจ และการเลือกเองว่าจะเล่นอะไรจะช่วยให้พ่อแม่รู้ได้ว่าลูกมีความถนัดหรือต้องการพัฒนาทักษะในด้านไหนเป็นพิเศษ และนี่คือตัวอย่างเทคนิคการเลือกของเล่นประเภทต่าง ๆ
- จิ๊กซอว์รูปแบบง่าย ๆ สำหรับการฝึกสังเกตรูปร่างของสิ่งต่าง ๆ และการต่อให้เข้ารูป
- บล็อกรูปทรง สำหรับการฝึกสังเกตเพื่อให้เข้าใจพื้นฐานลักษณะของสิ่งต่าง ๆ รวมถึงช่วยฝึกทักษะการหยิบจับสิ่งของไม่ว่าจะเป็นการหยิบออกมาหรือการจัดให้เข้าที่
- หากพบว่าลูกชอบเรื่องภาษา อาจเลือกของเล่นประเภทการ์ดคำศัพท์ ซึ่งพ่อแม่สามารถเล่นกับลูกได้ด้วย
- กิจกรรมพื้นฐานในบ้าน ก็ทำให้เกิดการเล่นตามแนวทาง Montessori ได้ เช่น ฝึกให้ลูกจัดโต๊ะอาหารหรือจัดสิ่งของในบ้านโดยเริ่มจากเซ็ตบ้านขนาดเล็กสำหรับเด็ก
การเรียนรู้สามารถทำได้ตลอดชีวิต แต่ช่วงวัยที่สำคัญที่สุดคือวัยเด็กเพราะเป็นช่วงการเจริญเติบโตของสมอง นอกจากนี้วัยเด็กยังเป็นช่วงเวลาที่ลูกได้ใกล้ชิดพ่อแม่มากที่สุด วิธีเล่นให้เกิดการเรียนรู้จัดเป็นวิธีที่ทั้งสนุกและได้ฝึกทักษะ เมื่อรวมเข้ากับความจริงที่ว่าแนวคิด Montessori ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าดีต่อพัฒนาการของลูกคุณได้จริง จึงเป็นสิ่งที่พ่อแม่ทุกคนไม่ควรมองข้าม
หากยังไม่แน่ใจว่าจะเลือกของเล่นแบบไหนดี แนะนำให้เข้าไปเลือกได้ที่ลาซาด้าเลยค่ะ มีของเล่นหลายประเภทให้เลือก เพียงแต่ต้องจำไว้ว่าเลือกมาแล้วห้ามบังคับให้ลูกเล่น ต้องให้ลูกแสดงความสนใจหยิบมาเล่นเอง หรืออย่างน้อยที่สุดควรถามว่าลูกอยากลองเล่นของเล่นชิ้นนี้หรือไม่ เพื่อความสุขของทั้งคุณพ่อคุณแม่และคุณลูกนั่นเอง
ที่มาข้อมูล: decoora , khomkrit , speakuplanguagecenter , planforkids
