บอนไซ (Bonsai) คือ ต้นไม้ขนาดจิ๋วที่ได้รับการดูแลอย่างพิถีพิถันเพื่อให้ต้นไม้โตเต็มที่แต่มีขนาดเล็กกว่าต้นปกติ โดยส่วนใหญ่แล้วมักจะเริ่มต้นเลี้ยงดูตั้งแต่ตอนหว่านเมล็ดพันธุ์ หรือเป็นต้นอ่อน และเป็นหนึ่งในงานศิลปะที่มีชีวิตของประเทศญี่ปุ่นที่ได้รับความสนใจจากชาวต่างชาติ โดยคำว่า “บอนไซ” ในภาษาญี่ปุ่น แปลว่า “ปลูกในกระถาง”
5 ประโยชน์ที่คนเลี้ยง บอนไซ ได้รับ
เสน่ห์ของต้นบอนไซมีมากกว่าความสวยงาม โดยผู้เลี้ยงบอนไซจะได้รับประโยชน์ ดังนี้
- ลดความเครียด การดูแลบอนไซช่วยบำบัดความเครียดได้ เพราะการจัดแต่งบอนไซจำเป็นต้องใช้ความสงบ จึงทำให้ผู้ดูแลบอนไซเพลิดเพลินไปกับการชมความงามของต้นไม้และสังเกตการเจริญเติบโต
- เพิ่มความคิดสร้างสรรค์ เนื่องจากการเลี้ยงบอนไซจำเป็นต้องใช้จินตนาการในการออกแบบและจัดทรงต้นไม้ในกระถางเล็ก ๆ ให้สวยงาม
- ช่วยเสริมฮวงจุ้ย ต้นไม้บอนไซบางต้นเป็นต้นไม้มงคล จึงเหมาะต่อการวางประดับโต๊ะทำงาน รวมถึงมีคุณสมบัติในการฟอกอากาศตามธรรมชาติ ทำให้อากาศภายในอาคารสะอาดยิ่งขึ้น
- ช่วยฝึกสติ การดูแลต้นบอนไซต้องใช้สมาธิและความอดทน เนื่องจากต้องใช้ทั้งการตัดแต่งและดัดกิ่งไม้ให้สวยงาม
- ของขวัญล้ำค่า หากใครอยากเพิ่มคุณค่าในการมอบของขวัญแสนพิเศษ ต้นบอนไซเป็นของขวัญที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เหมาะสำหรับเป็นของขวัญเพื่อคนพิเศษ
แนะนำให้รู้จัก บอนไซ มีต้นอะไรบ้าง
ต้นบอนไซมีหลากหลายชนิด แต่ละชนิดมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกันไป ซึ่งเราจะขอแนะนำต้นบอนไซที่ได้รับความนิยม ดังนี้
- ต้นเมเปิ้ลญี่ปุ่น บอนไซเมเปิ้ลญี่ปุ่นเป็นที่นิยมเพราะสีสันที่เปลี่ยนไปตามฤดูกาล วิธีการดูแลบอนไซเมเปิ้ลญี่ปุ่นต้องมีความพิถีพิถัน เนื่องจากต้องหมั่นรดน้ำให้เพียงพอต่อการเจริญเติบโต ใส่ปุ๋ยเพื่อเพิ่มสารอาหารในดินสัปดาห์ละ 1 ครั้งเป็นอย่างน้อยและต้องหมั่นแต่งกิ่งอยู่เสมอ รวมถึงควรสังเกตการเจริญเติบโตของรากต้นไม้ เพราะต้นบอนไซชนิดนี้แตกรากไวมาก
- จูนิเปอร์บอนไซ หรือต้นสน เป็นต้นที่มีความสวยงาม เพราะมีการจับตัวกันเป็นพุ่ม รวมถึงมีลักษณะที่แข็งแกร่งและลวดลายของเปลือกไม้ที่มีเอกลักษณ์ โดยสนจูนิเปอร์มีหลายพันธุ์ให้เลือก ไม่ว่าจะเป็นต้นสายพันธุ์บอนไซโดยเฉพาะ ไปจนถึงต้นแคระ หรือต้นจิ๋ว ซึ่งได้รับความนิยมมาก
- มะขามบอนไซ แม้จะเป็นต้นไม้ไทย ๆ แต่กลับได้รับความนิยมนำมาปลูกเป็นต้นบอนไซกันอย่างแพร่หลาย ส่วนหนึ่งเป็นเพราะความเชื่อเกี่ยวกับชื่อของมะขามที่หลายคนเชื่อว่าช่วยเสริมบารมี ช่วยให้คนเกรงขาม และส่วนหนึ่งเป็นเพราะความสวยงามที่มีเอกลักษณ์ จึงทำให้คนที่เลี้ยงมะขามบอนไซส่วนใหญ่จึงมักตั้งต้นบอนไซนี้เอาไว้ที่ห้องทำงาน
- บอนไซบ๊วย ไม่เพียงแต่มีลักษณะที่โดดเด่นทั้งส่วนของกิ่งก้านใบ แต่เมื่อไหร่ที่ดอกบ๊วยเบ่งบานยิ่งทำให้พื้นที่ที่จัดวางบอนไซสดใสมากขึ้น ทั้งยังมีลักษณะที่เลี้ยงง่าย ไม่ต้องดูแลเยอะ ทำให้มือใหม่ที่เพิ่งเข้าวงการบอนไซให้ความนิยมเป็นอย่างมาก
- บอนไซทับทิม เป็นต้นบอนไซที่มีความหมายที่ดี โดยชื่อหนึ่งของต้นบอนไซนี้คือ “ต้นไม้แห่งชีวิต” เพราะต้นทับทิมแคระนี้สามารถออกผลผลิตได้เหมือนกับต้นขนาดปกติ จึงมีความสวยงามของสีสันที่ตัดกันอย่างลงตัว
ปัจจัยที่ต้องพิจารณาก่อนตัดสินใจซื้อต้นบอนไซ
การซื้อต้นบอนไซเปรียบเสมือนการลงทุน จึงมีปัจจัยที่ควรตรวสอบให้แน่ใจก่อนซื้อ ดังนี้
- ระดับความเชี่ยวชาญ แม้ว่าการดูแลบอนไซจะเป็นการดูแลต้นไม้ชนิดหนึ่ง แต่หากเป็นผู้ที่ยังไม่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในการดูแลบอนไซ ควรเลือกสายพันธุ์ต้นบอนไซที่มีความแข็งแรงทนทาน เพื่อสัมผัสประสบการณ์การเรียนรู้ก่อนพัฒนาฝีมือไปดูแลต้นบอนไซที่มีระดับความยากมากขึ้น
- สถานที่เพาะปลูก ก่อนที่จะซื้อควรตัดสินใจก่อนว่าต้องการจะปลูกต้นบอนไซในร่มหรือกลางแจ้ง เนื่องจากแต่ละสายพันธุ์ต้องการแสงแดดและมีความทนทานต่ออุณหภูมิที่แตกต่างกัน
- งบประมาณ ต้นบอนไซมีให้เลือกซื้อหลายระดับราคา ตั้งแต่หลักพันไปจนถึงหลักล้าน ดังนั้นควรกำหนดงบประมาณให้สอดคล้องกับสายพันธุ์ ทรงของต้นไม้ และขนาดของต้นไม้ที่ต้องการ
- อายุและขนาดของต้นไม้ ตัดสินใจก่อนว่าอยากฝึกฝนดูแลบอนไซตั้งแต่เริ่มต้นหรือต้องการต้นไม้ที่โตเต็มที่แล้ว
- ทรงบอนไซ ทรงของบอนไซที่ดัดต้นมาเรียบร้อยแล้วมีหลายสไตล์ เช่น ลำต้นตั้งตรง กิ่งก้านไหลเหมือนน้ำตก หรือลมพัด ควรเลือกแบบที่ถูกใจก่อนตัดสินใจซื้อ
นอกจากนี้การเลือกต้นบอนไซที่เหมาะสมสามารถตัดสินใจได้ด้วยเงื่อนไข ดังนี้
- ความรู้เกี่ยวกับบอนไซ ควรหาข้อมูลมาศึกษาก่อนตัดสินใจซื้อ เพื่อให้ได้บอนไซที่ตรงกับความชอบ
- ตรวจสอบความสมบูรณ์ของต้นไม้ ตรวจสอบสุขภาพโดยรวมของต้นไม้ ใบ กิ่งก้านและลำต้น ว่ามีปัญหาเกี่ยวกับศัตรูพืชหรือโรคหรือไม่
- พิจารณาสัดส่วนของต้นไม้ ลำต้น กิ่งก้านและใบควรมีความสมดุลกัน
- กระถางที่สวยงาม กระถางที่ดีจะช่วยเพิ่มความแข็งแรงมั่นคง และเสริมรูปลักษณ์ที่สง่างามของบอนไซได้
เคล็ดลับการดูแล ต้นบอนไซ ให้สวยงาม แข็งแรง
การดูแลต้นบอนไซเป็นกระบวนการที่ต้องมีความเอาใจใส่และทุ่มเท โดยผู้เลี้ยงบอนไซสามารถปฎิบัติตามขั้นตอนได้ ดังนี้
- การรดน้ำ ควรรดน้ำสม่ำเสมอแต่ต้องไม่มากเกินไป เพราะอาจทำให้รากเน่าได้
- แสงแดด ควรวางบอนไซในพื้นที่ที่มีแสงสว่างเพียงพอ ทั้งนี้ระยะเวลาและความเข้มข้นของแดดขึ้นอยู่กับสายพันธุ์
- การตัดแต่งกิ่ง ควรทำเป็นประจำ เพราะจะช่วยรักษารูปร่างของบอนไซให้สวยงาม พร้อมกระตุ้นการเจริญเติบโต
- การใส่ปุ๋ย เพื่อให้สารอาหารที่จำเป็นแก่ต้นบอนไซ
- การจัดรูปร่าง การจัดทรง ดัดแต่งกิ่งและลำต้นควรทำอย่างเบามือ
ต้นบอนไซ แต่ละต้นมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เปรียบเสมือนงานศิลปะที่มีชีวิตที่จะช่วยเพิ่มสมาธิและจิตใจที่สงบ รวมถึงช่วยพัฒนากระบวนการด้านความคิดสร้างสรรค์ นี่คือเหตุผลที่หลายคนชื่นชอบและรักการปลูกบอนไซ
ที่มาข้อมูล: jnto, greatflowerstudio, garden-plaza, sharepro, dooddot
